“`html

Yapay Zeka ve Beyin: Dönüşüm Sürecindeki Etkiler

Teknolojik gelişmeler, beyin işleyişinde köklü değişiklikler meydana getiriyor. Bu dönüşümde bilinçli teknoloji kullanımı önemli bir rol oynamaktadır!

Uzmanlar, gün geçtikçe gelişen yapay zeka uygulamalarının, insanların zihinsel aktivitelerini olumsuz etkilediği yönündeki görüşlerin bilimsel bir temeli olmadığını ifade ediyorlar.

Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, yapay zekâ ve dijital araçların bilgilere hızlı bir şekilde erişim sağladığını, bu nedenle ezberleme gibi geleneksel hafıza işlevlerinin daha az kullanılmasına neden olabileceğini belirtiyor. “Bazı bilimsel çalışmalar, yoğun dijital içeriklerin dikkat süresini kısaltabileceğini ortaya koyuyor. Ancak bu durum, teknolojiyi kullanım şeklimizle doğrudan ilişkili,” diyor Alp. Zihin gelişimi açısından kritik olan zihinsel çabanın, özellikle gençlerde öğrenme sürecinin temel taşlarından biri olduğunu vurgulayan Alp, yapay zeka kullanımının dikkatli ve özenli bir şekilde yapıldığında, üretken düşünce ve bilişsel esnekliği artırmanın faydalı olabileceğini savunuyor.

Yapay Zeka Kullanımında Önemli Nokta: Ne Yaptığımız!

Son zamanlarda, yapay zeka kullanımı ile ilgili ortaya atılan “beynin tembelleşmesi” veya “bilişsel yeteneklerin zayıflaması” iddiaları, Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp tarafından bilimsel olarak doğrulanmıyor. “Dijitalleşmenin bilişsel süreçler üzerindeki etkileri uzun süredir inceleniyor,” diyen Alp, yapay zekanın bilgiye erişimi kolaylaştırarak ezberleme işlevinin azalmasına yol açabileceğini belirtmektedir.

Alp, “Ancak bu durum zayıflama değil, farklı becerilere yönelim anlamına geliyor. Artık insanlar doğrudan bilgiyi hatırlamak yerine, bilginin nerede olduğunu hatırlamakta. Bu duruma ‘aktarımlı bellek’ denir,” şeklinde açıkladı. Alp, dijital uyaranların dikkat sürelerini etkileyebileceğini ancak bu etkiyi teknoloji kullanım şeklinin belirlediğini ifade etti. “Sonuç olarak, yapay zeka değil, onunla ne şekilde etkileşimde bulunduğumuz önemlidir. Doğru kullanım, bilişi güçlendirebilir,” diye ekliyor.

Bilinçli Kullanım: Fırsat Yaratır!

Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, yapay zekanın özellikle gençlerde bilgiye hızlı erişimi sağladığını vurgulayarak, “Ancak bu bilinçsiz kullanıldığında, eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini olumsuz etkileyebilir,” diyor. Gençlerin yapay zekayı nasıl kullandığının kritik bir belirleyici olduğuna dikkat çekiyor.

Ayrıca Alp, “Bu araçlar, doğru kullanıldığında, fikir geliştirmek ve kaynakları organize etmek için etkili biçimde fayda sağlayabilir. Burada sorun, teknolojinin varlığı değil, onun bir kullanım aracı mı yoksa kestirme yol olarak mı kabul edildiğidir. Eğitim sisteminin bu bağlamda rehberlik edebilmesi, gençlerin bilişsel gelişimi için önemli bir fırsat yaratabilir,” ifadelerini kullandı.

Teknoloji Hafızayı Zayıflatma Potansiyeline Sahip

Son yıllarda yapay zeka tabanlı araçların yürütücü işlevler üzerindeki etkileri ile ilgili ilginç araştırmalar yapıldığını belirten Alp, “Bulgular, bu teknolojilerin bazı bilişsel süreçleri otomatik hale getirerek kullanıcıyı düşünme eyleminden uzaklaştırabileceğini gösteriyor,” dedi.

Alp, gençlerin sorun çözmek yerine doğrudan cevabı almayı alışkanlık haline getirmesinin, zihinsel esnekliklerini zayıflatabileceğini belirtiyor. “Fakat uygun bir şekilde yapılandırıldığında, bu araçlar planlama becerilerini artırabilir. Kısacası, asıl mesele, bu araçların beyne etkisi değil, beynin bu araçlarla nasıl etkileşimde bulunduğudur,” şeklinde belirtti.

Alp, bireylerin bilgiyi doğrudan akılda tutmak yerine bilgiye erişim yollarını düşünmeye başladıklarında, hafıza sistemlerinin nasıl değiştiğini de vurguladı. “Öğrenme sürecinde bilgiye ulaşmanın yanı sıra, bilgiyi içselleştirmek de son derece önemlidir. Dış kaynaklara aşırı bağımlılık, hafızanın işlevselliğini azaltabilir,” diyor.

Dikkat: Bilinçli Kullanım Önemli!

Zeynep Betül Alp, yapay zeka araçlarını tamamen zararlı olarak değerlendirmek yerine, bu sistemlerin kullanıcıların düşünme alışkanlıkları üzerinde bir etkisi olabileceğini belirtiyor. “Eğer bir öğrenci, ödevini bu tür araçlarla yapar ve içeriği anlamadan geçerse, bu durum zihinsel gelişimine zarar verir,” diyor.

Oysa bu teknolojileri kullanarak fikir üretmek, planlamak ve yazılı içeriği geliştirmek amacıyla kullanmak çok farklı bir yaklaşımdır. Meselenin temelinde araç değil, niyet olduğunu vurgulayan Alp, “Teknoloji, düşünmeyi değil, düşünmemeyi seçtiğimizde problem oluşturur,” açıklamasında bulundu.

Beyin, İhtiyaçlarına Göre Şekillenir

Zeynep Betül Alp, yapay zekanın kullanımının insan beyninde kalıcı değişimlere yol açmasının mümkün olduğunu belirtiyor. Ancak bu değişimlerin niteliğinin, bireylerin teknolojiyi nasıl kullandığına bağlı olduğunu vurguluyor. “Nörobilimsel açıdan beyin, çevresel taleplere göre yeniden yapılandırılarak nöroplastisite yeteneğine sahip. Yani sıkça kullanılan sinirsel yollar güçlenirken, nadir kullanılanlar zayıflar,” şeklinde yorum yaptı.

Yapay zeka sistemlerinin bilişsel yükleri sürekli dış kaynaklara aktararak, beynin ilgili alanlarında işlevsel değişimlere yol açabileceğini de ifade eden Alp, “Bunun yanında, dijital bilgi yönetimi, hızlı veri tarama ve eleştirel analiz gibi yeteneklerin öne çıkması da mümkündür,” sözleriyle devam etti.

Sonuç olarak, bu süreç tek yönlü bir ‘bozulma’nın ötesinde, işlevsel bir dönüşüm olarak değerlendirilmelidir. Beyin, ihtiyaç duyulan becerilere yanıt vererek şekillenir. Yapay zeka, bu ihtiyaçları dönüştürmekte ve bunun sonucunda beynin işleyiş örüntüsünü değiştirmektedir. Bu değişim olumlu veya olumsuz olabilir; en kritik etken, teknolojiyi nasıl kullandığımızdır. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)

“`